“De Vleermuis”
De vleermuis is misschien wel het meest ondergewaardeerde zoogdier van Nederland. De fout die ik in de eerste zin maak zal waarschijnlijk ook niet meehelpen. “De vleermuis” bestaat namelijk niet. In Nederland leven 18 verschillende soorten, waaronder de meeste zeldzaam zijn, en alle 18 soorten worden flink bedreigd.
Die bereiging komt voort uit de mens die steeds meer verblijfplaatsen kapot maakt. Denk hierbij aan spouwmuren na-isoleren, boeiboorden afkitten, kieren / gaten rondom kozijnen en vensterbanken dicht purren. Veel vleermuizen zijn namelijk gebouw bewonend en verliezen hierdoor steeds meer verblijfplaatsen.
Vleermuizen zijn zeer nuttig, waar de vogels ’s nachts stoppen met vliegen nemen de vleermuizen het over. Vleermuizen jagen veelal op motjes, muggen en andere ’s nachts vliegende insecten.
Hieronder hebben we een aantal vragen opgesomd die we vaak horen wanneer we tijdens het werk worden aangesproken door geïnteresseerden.
Een vleermuis eet veelal vliegende insecten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld motjes en muggen. Wist je dat tijdens een warme nacht een vleermuis tot wel 3000 (!) muggen per nacht kan vangen? In tropische landen bestuiven vleermuizen veelal planten en bloemen en helpen daarmee de flora verder ontwikkelen. In Nederland zijn ze vooral nodig om plaagdieren als muggen in toom te houden.
De meeste vleermuizen passen met ingeklapte vleugels in een klein luciferdoosje. Andere zijn wat groter, de grootste vleermuis die in Nederland voorkomt is de Vale vleermuis, met een gewicht van ongeveer 35 gram en een spanwijdte van 40 centimeter. De Vale vleermuis is ernstig bedreigd en komt vrijwel alleen nog maar in het zuiden van Limburg voor.
Een vleermuis krijgt maar 1 jong per jaar en zoogt dit jong gedurende de kraamperiode van half mei tot half juli. Omdat een vleermuis maar 1 jong per jaar krijgt is het extra belangrijk om dergelijke kraamverblijven niet te verstoren. En zeker niet te vernietigen.
Vleermuizen worden, in tegenstelling tot muizen, best oud. Een vleermuis van 20 jaar oud was vroeger zeker geen uitzondering. De leeftijd is afhankelijk van de soort en leefomgeving. De oudst bekende vleermuis in Nederland is een baardvleermuis van 41 jaar oud. Helaas neemt de levensverwachting af door toedoen van de mens en worden vleermuizen nu nog maar gemiddeld 10 jaar oud in Nederland.
Nee dit is een fabel en zal niet gebeuren.
Vleermuizen zijn de enige zoogdieren in Nederland die het rabius virus bij zich kunnen dragen. Echter is dit vooral bij één soort, de laatvlieger. Bij 22% van dood aangetroffen laatvliegers is Rabius aangetroffen. Bij de overige vleermuis soorten is dit nog geen 1%. Omdat vleermuizen absoluut niet van mensen houden blijven ze ver uit de buurt. Vleermuizen bijten ook geen mensen, enkel wanneer ze worden opgepakt. Pak daarom ook nooit een vleermuis (of welk ander wild dier op). In Nederland heeft sinds 1988 nooit meer een rabius besmetting op mensen plaatsgevonden.
Onderzoek
Wanneer je ruimtelijke ontwikkeling wilt doen is een ecologische quickscan nodig voor een vergunning. Een quickscan is een potentie inschatting van bepaalde flora en fauna. Bij gebouwen is de aanwezigheid van een vleermuis vrijwel nooit uit te sluiten omdat een gaatje ter grote van je duim al genoeg is om een vleermuis toegang te verlenen tot een spouw ruimte onder een dakpan. Hierdoor is er nader onderzoek nodig om uit te sluiten of – en zo ja waar – vleermuizen in het gebouw aanwezig zijn. Deze nader onderzoeken zijn gebonden aan protocollen en bestaan, afhankelijk van de mogelijke soorten, uit meerdere nachtelijke bezoeken tussen 15 mei en 1 oktober.
Tijdens deze bezoeken wordt door een ecologisch deskundige onderzoek uitgevoerd. Dit gebeurt d.m.v. een batdetector, zicht en warmtekijkers. We zien ook steeds meer e-DNA onderzoeken in opkomst, echter zijn deze nog niet goedgekeurd en mogen dus niet dienen als bewijslast.
De onderzoeken duren minimaal 2 uur en worden met minimaal twee personen uitgevoerd om goed overzicht te houden over het gehele gebied.
In de periode van april tot en met oktober trekken onderzoekers en natuurliefhebbers het veld in om beschermde vleermuizen te observeren en inventariseren. Dit is een belangrijk onderdeel van het monitoren van vleermuispopulaties en het identificeren van gebieden die van bijzonder belang zijn voor de overleving.
Hoewel ze misschien niet de meest opvallende dieren zijn, is hun bijdrage aan ons ecosysteem van onschatbare waarde!
